214 bộ thủ tiếng Trung và cách đọc, ý nghĩa, cách viết và cách học nhanh nhớ lâu

Bộ thủ trong tiếng Trung luôn là nỗi ám ảnh đối với người mới học tiếng Trung. Tuy nhiên, những bộ thủ này sẽ có tác dụng vô cùng hữu ích đối với người đang học chữ Hán đó. Hãy cùng Tiếng Trung Thảo An tìm hiểu về cách viết, cách đọc và ý nghĩa của 214 bộ thủ tiếng Trung nhé.

I. BỘ THỦ TRONG TIẾNG TRUNG LÀ GÌ?

 Bộ thủ (部首/bù shǒu/) dùng để chỉ các thành phần của chữ Hán và là một cách phân loại, sắp xếp thứ tự trong từ điển cũng như trong hệ thống chữ Hán.

     Bộ thủ có thể là một chữ Hán hoặc một nhóm các ký tự có liên quan thể hiện ý nghĩa hoặc cách phát âm của một chữ Hán. Mỗi chữ Hán đều có thể được phân loại thông qua bộ thủ của nó.

     Ví dụ, thủy (水/shuǐ/) là một từ phổ biến đại diện cho các từ liên quan đến nước. Hoặc mộc (木/mù/) là một từ liên quan đến cây cối.

II. TÁC DỤNG CỦA BỘ THỦ TRONG TIẾNG TRUNG

 Tác dụng chính của bộ thủ là giúp mọi người tìm và hiểu nghĩa các chữ Hán.

     Trong từ điển tiếng Trung, các chữ được sắp xếp theo thứ bộ thủ, giúp người dùng tìm kiếm dựa trên các bộ phận cấu thành của chúng.

     Những người học tiếng Trung cũng có thể dựa vào bộ thủ để tìm ra một số manh mối về ý nghĩa và cách phát âm của các chữ Hán để tra từ điển, giúp mọi người hiểu và ghi nhớ mặt chữ và ý nghĩa chữ Hán lâu hơn.

     Tuy nhiên, có một lưu ý nhỏ là các bộ thủ không phải lúc nào cũng tương quan chính xác với cách phát âm hoặc ý nghĩa của một từ. Đôi khi, các từ có cùng bộ thủ có thể có cách phát âm và ý nghĩa khác nhau. Việc phân loại các gốc chủ yếu dựa trên mặt chữ và mối tương quan theo một nghĩa nào đó.

     Bên cạnh đó, hiện nay tuy chúng ta học giản thể, có một vài bộ đã được giản lược để dễ học dễ nhớ nhưng khi tra từ điển chúng ta vẫn phải tra theo số nét của bộ phồn thể. Tuy nhiên không cần quá lo lắng bởi các bộ thủ trong tiếng Trung hầu hết sẽ giữ nguyên.

     Tóm lại, bộ thủ là thành phần và phương pháp phân loại chữ Hán, có vai trò quan trọng trong việc học, hiểu và tra cứu chữ Hán.

III. VỊ TRÍ CỦA BỘ THỦ TRONG TIẾNG TRUNG

 Vị trí bộ thủ trong tiếng Trung là không cố định, có thể nằm bên trên, bên dưới, bên trong, bên trái, bên phải, đan xen…

     Ví dụ: chữ 好 thì bộ 女 nằm bên trái, bộ 子 nằm bên phải.

 Chữ 想 có bộ 心 bao bên dưới, bên trên là chữ 相 lại có bộ  木nằm ở trái, bộ 目 nằm ở phải.

IV. 214 BỘ THỦ CHỮ HÁN

1. Bộ 1 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
1	一	Nhất	Yī	Số một
2	〡	Cổn	Gǔn	Nét sổ
3	丶	Chủ	Zhǔ	Điểm, chấm
4	丿	Phiệt	Piě	Nét sổ xiên qua trái
5	乙	Ất	Yǐ	Vị trí thứ hai trong thiên can
6	亅	Quyết	Jué	Nét sổ có móc

2. Bộ 2 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
7	二	Nhị	Èr	Số hai
8	亠	Đầu	Tóu	Không có ý nghĩa
9	人 (亻)	Nhân	Rén	Người
10	儿	Nhi	Ér	Trẻ con
11	入	Nhập	Rù	Vào
12	八	Bát	Bā	Số tám
13	冂	Quynh	Jiǒng	Vùng biên giới xa; hoang địa
14	冖	Mịch	Mì	Trùm khăn lên
15	冫	Băng	Bīng	Nước đá
16	几	Kỷ	Jī	Ghế dựa
17	凵	Khảm	Kǎn	Há miệng
18	刀 (刂)	Đao	Dāo	Con dao, cây đao (vũ khí)
19	力	Lực	Lì	Sức mạnh
20	勹	Bao	Bā	Bao bọc
21	匕	Chuỷ	Bǐ	Cái thìa (cái muỗng)
22	匚	Phương	Fāng	Tủ đựng
23	匸	Hệ	Xǐ	Che đậy, giấu giếm
24	十	Thập	Shí	Số mười
25	卜	Bốc	Bǔ	Xem bói
26	卩	Tiết	Jié	Đốt tre
27	厂	Hán	Hàn	Sườn núi, vách đá
28	厶	Khư, tư	Sī	Riêng tư
29	又	Hựu	Yòu	Lại, một lần nữa

3. Bộ 3 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
30	口	Khẩu	Kǒu	Miệng
31	囗	Vi	Wéi	Vây quanh
32	土	Thổ	Tǔ	Đất
33	士	Sĩ	Shì	Kẻ sĩ
34	夂	Tuy	Sūi	Đi chậm
35	夊	Truy	Zhǐ	Đến sau
36	夕	Tịch	Xì	Đêm tối
37	大	Đại	Dà	To lớn
38	女	Nữ	Nǚ	Nữ giới, con gái, đàn bà
39	子	Tử	Zǐ	Con; tiếng tôn xưng: “Thầy”, “Ngài”
40	宀	Miên	Mián	Mái nhà mái che
41	寸	Thốn	Cùn	đơn vị “Tấc” (đo chiều dài)
42	小	Tiểu	Xiǎo	Nhỏ bé
43	尢	Uông	Wāng	Yếu đuối
44	尸	Thi	Shī	Xác chết, thây ma
45	屮	Triệt	Chè	Mầm non
46	山	Sơn	Shān	Núi non
47	川、巛	Xuyên	Chuān	Sông ngòi
48	工	Công	Gōng	Người thợ, công việc
49	己	Kỷ	Jǐ	Bản thân mình
50	巾	Cân	Jīn	Cái khăn
51	干	Can	Gān	Thiên can, can dự
52	幺	Yêu	Yāo	Nhỏ nhắn
53	广	Nghiễm	Guǎng	Mái nhà
54	廴	Dẫn	Yǐn	Bước dài
55	廾	Củng	Gǒng	Chắp tay
56	弋	Dặc	Yì	Bắn, chiếm lấy
57	弓	Cung	Gōng	Cái cung (để bắn tên)
58	彐	Kệ	Jì	Đầu con nhím
59	彡	Sam	Shān	Lông tóc dài
60	彳	Xích	Chì	Bước chân trái

4. Bộ 4 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
61	心 (忄)	Tâm	Xīn	Quả tim, tâm trí, tấm lòng
62	戈	Qua	Gē	Cây qua (một thứ binh khí dài)
63	户	Hộ	Hù	Cửa một cánh
64	手 (扌)	Thủ	Shǒu	Tay
65	支	Chi	Zhī	Cành nhánh
66	攴 (攵)	Phộc	Pù	Đánh khẽ
67	文	Văn	Wén	Nét vằn
68	斗	Đẩu	Dōu	Cái đấu để đong
69	斤	Cân	Jīn	Cái búa, rìu
70	方	Phương	Fāng	Vuông
71	无（旡）	Vô	Wú	Không
72	日	Nhật	Rì	Ngày, mặt trời
73	曰	Viết	Yuē	Nói rằng
74	月	Nguyệt	Yuè	Tháng, mặt trăng
75	木	Mộc	Mù	Gỗ, cây cối
76	欠	Khiếm	Qiàn	Khiếm khuyết, thiếu vắng
77	止	Chỉ	Zhǐ	Dừng lại
78	歹	Đãi	Dǎi	Xấu xa, tệ hại
79	殳	Thù	Shū	Binh khí dài
80	毋	Vô	Wú	Chớ, đừng
81	比	Tỷ	Bǐ	So sánh
82	毛	Mao	Máo	Lông
83	氏	Thị	Shì	Họ
84	气	Khí	Qì	Hơi nước
85	水(氵、氺)	Thủy	Shǔi	Nước
86	火 (灬)	Hỏa	Huǒ	Lửa
87	爪	Trảo	Zhǎo	Móng vuốt cầm thú
88	父	Phụ	Fù	Cha
89	爻	Hào	Yáo	Hào âm, hào dương (Kinh Dịch)
90	爿(丬)	Tường	Qiáng	Mảnh gỗ, cái giường
91	片	Phiến	Piàn	Mảnh, tấm, miếng
92	牙	Nha	Yá	Răng
93	牛（牜）	Ngưu	Níu	Trâu
94	犬 (犭)	Khuyển	Quǎn	Con chó

5. Bộ 5 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
95	玄	Huyền	Xuán	Màu đen huyền, huyền bí
96	玉	Ngọc	Yù	Đá quý, ngọc
97	瓜	Qua	Guā	Quả dưa
98	瓦	Ngõa	Wǎ	Ngói
99	甘	Cam	Gān	Ngọt
100	生	Sinh	Shēng	Sinh sôi,nảy nở
101	用	Dụng	Yòng	Dùng
102	田	Điền	Tián	Ruộng
103	疋( 匹)	Thất	Pǐ	Đơn vị đo chiều dài, tấm (vải)
104	疒	Nạch	Nǐ	Bệnh tật
105	癶	Bát	Bǒ	Gạt ngược lại, trở lại
106	白	Bạch	Bái	Màu trắng
107	皮	Bì	Pí	Da
108	皿	Mãnh	Mǐn	Bát dĩa
109	目（罒）	Mục	Mù	Mắt
110	矛	Mâu	Máo	Cây giáo để đâm
111	矢	Thỉ	Shǐ	Cây tên, mũi tên
112	石	Thạch	Shí	Đá
113	示 (礻)	Thị, kỳ	Shì	Chỉ thị; thần đất
114	禸	Nhựu	Róu	Vết chân, lốt chân
115	禾	Hòa	Hé	Lúa
116	穴	Huyệt	Xué	Hang lỗ
117	立	Lập	Lì	Đứng, thành lập

6. Bộ 6 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
118	竹	Trúc	Zhú	Tre trúc
119	米	Mễ	Mǐ	Gạo
120	糸 (糹, 纟)	Mịch	Mì	Sợi tơ nhỏ
121	缶	Phẫu	Fǒu	Đồ sành
122	网(, 罓)	Võng	Wǎng	Cái lưới
123	羊	Dương	Yáng	Con dê
124	羽 (羽)	Vũ	Yǚ	Lông vũ
125	老	Lão	Lǎo	Già
126	而	Nhi	Ér	Mà, và
127	耒	Lỗi	Lěi	Cái cày
128	耳	Nhĩ	Ěr	Lỗ tai
129	聿	Duật	Yù	Cây bút
130	肉	Nhục	Ròu	Thịt
131	臣	Thần	Chén	Bầy tôi
132	自	Tự	Zì	Tự bản thân, kể từ
133	至	Chí	Zhì	Đến
134	臼	Cữu	Jiù	Cái cối giã gạo
135	舌	Thiệt	Shé	Cái lưỡi
136	舛	Suyễn	Chuǎn	Sai lầm
137	舟	Chu	Zhōu	Cái thuyền
138	艮	Cấn	Gèn	Quẻ Cấn (Kinh Dịch), dừng, bền cứng
139	色	Sắc	Sè	Màu, dáng vẻ, nữ sắc
140	艸 (艹)	Thảo	Cǎo	Cỏ
141	虍	Hổ	Hū	Vằn vện của con hổ
142	虫	Trùng	Chóng	Sâu bọ
143	血	Huyết	Xuè	Máu
144	行	Hành	Xíng	Đi, thi hành, làm được
145	衣(衤)	Y	Yī	Áo quần, trang phục
146	襾	Á	Yà	Che đậy, úp lên

7. Bộ 7 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
147	見(见)	Kiến	Jiàn	Trông thấy
148	角	Giác	Jué	Góc, sừng thú
149	言	Ngôn	Yán	Ngôn ngữ, lời nói
150	谷	Cốc	Gǔ	Khe nước chảy giữa hai núi, thung lũng
151	豆	Đậu	Dòu	Hạt đậu, cây đậu
152	豕	Thỉ	Shǐ	Con heo, con lợn
153	豸	Trãi	Zhì	Loài sâu không chân
154	貝 (贝)	Bối	Bèi	Vật báu
155	赤	Xích	Chì	Màu đỏ
156	走(赱)	Tẩu	Zǒu	Đi, chạy
157	足	Túc	Zú	Chân, đầy đủ
158	身	Thân	Shēn	Thân thể, thân mình
159	車 (车)	Xa	Chē	Chiếc xe
160	辛	Tân	Xīn	Cay
161	辰	Thần	Chén	Nhật, nguyệt, tinh; thìn (12 chi)
162	辵(辶)	Sước	Chuò	Bước đi
163	邑(阝)	Ấp	Yì	Vùng đất, đất phong cho quan
164	酉	Dậu	Yǒu	Một trong 12 địa chi
165	釆	Biện	Biàn	Phân biệt
166	里	Lý	Lǐ	Dặm; làng xóm

8. Bộ 8 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
167	金	Kim	Jīn	Kim loại nói chung, vàng
168	長 (镸 , 长)	Trường	Cháng	Dài, lớn (trưởng)
169	門 (门)	Môn	Mén	Cửa hai cánh
170	阜 (阝- )	Phụ	Fù	Đống đất, gò đất
171	隶	Đãi	Dài	Kịp, kịp đến
172	隹	Truy, chuy	Zhuī	Chim non
173	雨	Vũ	Yǔ	Mưa
174	青 (靑)	Thanh	Qīng	Màu xanh
175	非	Phi	Fēi	Không

9. Bộ 9 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
176	面 (靣)	Diện	Miàn	Mặt, bề mặt
177	革	Cách	Gé	Da thú, thay đổi
178	韋 (韦)	Vi	Wéi	Da đã thuộc rồi
179	韭	Phỉ, cửu	Jiǔ	Rau hẹ
180	音	Âm	Yīn	Âm thanh, tiếng
181	頁(页)	Hiệt	Yè	Đầu; trang giấy
182	風(凬, 风)	Phong	Fēng	Gió
183	飛 (飞 )	Phi	Fēi	Bay
184	食 (飠, 饣 )	Thực	Shí	Ăn
185	首	Thủ	Shǒu	Đầu
186	香	Hương	Xiāng	Mùi thơm
187	馬 (马)	Mã	Mǎ	Con ngựa
188	骨	Cốt	Gǔ	Xương
189	高	Cao	Gāo	Cao
190	髟	Bưu, tiêu	Biāo	Tóc dài
191	鬥 (斗)	Đấu	Dòu	Đánh nhau
192	鬯	Sưởng	Chàng	Ủ rượu nếp
193	鬲	Cách	Gé	Nồi, chõ
194	鬼	Quỷ	Gǔi	Con quỷ

10. Bộ 11 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
195	魚 (鱼)	Ngư	Yú	Con cá
196	鳥(鸟)	Điểu	Niǎo	Con chim
197	鹵	Lỗ	Lǔ	Đất mặn
198	鹿	Lộc	Lù	Con hươu
199	麥 (麦)	Mạch	Mò	Lúa mạch
200	麻	Ma	Má	Cây gai

11. Bộ 12 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
201	黃	Hoàng	Huáng	Màu vàng
202	黍	Thử	Shǔ	Lúa nếp
203	黑	Hắc	Hēi	Màu đen
204	黹	Chỉ	Zhǐ	May áo, khâu vá

12. Bộ 13 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
205	黽	Mãnh	mǐn	Loài bò sát
206	鼎	Đỉnh	dǐng	Cái đỉnh
207	鼓	Cổ	gǔ	Cái trống
208	鼠	Thử	shǔ	Con chuột

13. Bộ 14 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
209	鼻	Tỵ	Bí	Cái mũi
210	齊(斉 , 齐)	Tề	Qí	Bằng nhau

14. Bộ 15 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
211	齒(齿, 歯 )	Xỉ	Chǐ	Răng

15. Bộ 16 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
212	龍(龙 )	Long	Lóng	Con rồng
213	龜 (亀, 龟 )	Quy	Guī	Con rùa

16. Bộ 17 nét

STT	Bộ thủ	Tên bộ	Phiên âm	Ý nghĩa
214	龠	Dược	Yuè	Sáo ba lỗ

V. CÁCH HỌC DỄ DÀNG, NHỚ NHANH, NHỚ LÂU 214 BỘ THỦ CHỮ HÁN

Việc nhớ 214 bộ thủ trong những ngày đầu mới học gần như là “cực hình” đối với dân học tiếng Trung, nhưng chúng ta có thể khiến điều ấy trở nên dễ dàng hơn thông qua cách học hình ảnh, liên tưởng.

Đồng thời, bạn cần biết vận dụng và đưa bộ thủ vào ngữ cảnh hoặc một từ cụ thể.

     Ví dụ: Khi phân tách từ 好 ta được hai bộ tử 子 và nữ 女. Ngụ ý rằng nếu một người phụ nữ có cả con trai và con gái thì là điều tốt, điều may (hoặc có thể hiểu theo nghĩa rằng ngày xưa trọng nam khinh nữ nên mẹ mà có con trai thì là điều tốt).

     Hoặc khi phân tách từ 家 ta được hai bộ thủ là bộ Miên 宀  và bộ Thỉ 豕. Bởi ngày xưa hầu như đều là nhà nông nghiệp, chăn nuôi nên các gia đình thường nuôi heo trong nhà.

     Nếu học riêng từng bộ thủ thì bạn sẽ mất rất nhiều thời gian bởi có đến 214 bộ thủ tiếng Trung, và việc học riêng lẻ như vậy cũng rất dễ dàng khiến bạn quên rất nhanh. Bạn hãy học bộ thủ theo từ bằng cách phân tách chữ Hán, tìm mối liên hệ giữa các bộ thủ có trong chữ đó. Cách học này vừa giúp bạn hiểu được tường tận nghĩa của từ mà còn có thể nhớ từ một cách dễ dàng và nhớ lâu hơn.

     Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích hơn cho các bạn trong việc học bộ thủ cũng như học tiếng Trung. Và nếu bạn muốn học tiếng Trung cơ bản từ đầu hay muốn học với mục tiêu gì (giao tiếp, thi HSK,…), hãy liên hệ và tham gia khóa học của Tiếng Trung Thảo An để được học tiếng Trung bài bản và chuyên sâu với các thầy cô có chuyên môn cao, siêu nhiệt tình, tận tâm.